Przy imigracji do Niemiec jako późny imigrant (Spätaussiedler) jednym z warunków uzyskania tego statusu jest wykazanie się znajomością języka niemieckiego. Prawo (§6 BVFG) pozwala na to poprzez przedstawienie świadectwa znajomości języka niemieckiego lub przystąpienie do Sprachtestu. Sprachtest jest testem językowym sprawdzającym bierną i czynną znajomość języka niemieckiego. Mówiąc wprost, kandydat jest sprawdzany pod kątem płynnego posługiwania się językiem niemieckim – jest to jeden z głównych warunków zostania repatriantem w 2024 r.
Kto bierze udział w Sprachtest
Konieczność przystąpienia do Sprachtestu w języku niemieckim jest nałożona tylko na głównych wnioskodawców, czyli tych, którzy złożyli wniosek o Antrag S jako późni imigranci dla siebie. Sprachtest jest przeznaczony wyłącznie dla takich osób, nawet jeśli członkowie rodziny przeprowadzą się do Niemiec razem z nimi. Dla tych ostatnich jest też obowiązkowa znajomość języka niemieckiego, ale na poziomie podstawowym.
Mogą to wykazać przedstawiając certyfikat A1 lub zdając Sprachständtest.
Sprachständtest dla wnioskodawców głównych i Sprachständtest dla krewnych to dwa różne testy, również pod względem wymaganego poziomu językowego – dla krewnych jest znacznie łatwiej.
Świadczy o tym fakt, że od kandydatów wymaga się znajomości języka niemieckiego mówionego (B1), podczas gdy w przypadku krewnych wystarczy jedynie podstawowa znajomość (A1).
Jak i gdzie przeprowadzane jest badanie
Test biegłości w języku niemieckim dla późnych imigrantów przeprowadzany jest w ambasadzie lub konsulacie Niemiec – zaproszenie na sprachtest przychodzi po złożeniu dokumentów i wpisie jako późny imigrant.
Sprachtest nie jest przeprowadzany w formie egzaminu, a raczej w formie wywiadu, rozmowy z pracownikiem ambasady lub konsulatu. Test ma na celu sprawdzenie, czy kandydat posiada wystarczającą znajomość języka, aby podtrzymać złożony dialog na proste, codzienne tematy: praca, rodzina, zdrowie, dzieci, nastrój, gospodarstwo domowe itp. Może chodzić o to, jak długo zajęło ci dotarcie do Moskwy, o twoją wczorajszą kolację lub o obecny system polityczny w Niemczech.
Rozmowa prowadzona jest w formacie pytań i odpowiedzi. Odpowiedzi powinny być jak najbardziej szczegółowe – to najlepiej pokaże poziom znajomości języka przez kandydata. Doceniane są spontaniczne, nieprzewidywalne wypowiedzi i zwroty – nie wystarczy zapamiętywanie na pamięć.
Zdający ma prawo do popełniania błędów gramatycznych i sporadycznego jąkania się: nie jest to krytyczne, o ile takie błędy nie wpływają na poziom zrozumienia przedstawionych idei i nie zakłócają komunikacji.
Ważne jest, aby zrozumieć, że test językowy w ambasadzie nie ma żadnych standardów, a egzaminator nie dokonuje ostatecznej oceny. Zapisuje w formularzu jedynie własną opinię na temat poziomu wiedzy kandydata.
Ostateczną decyzję podejmuje Federalny Urząd Administracyjny (BVA). Wnioskodawca zostanie o tym poinformowany po kilku miesiącach od sprachstestu. Jeśli wnioskodawca przejdzie pomyślnie, otrzyma “świadectwo zezwolenia na wjazd” (Aufnahmebescheid). Po pozytywnym przejściu rozmowy kwalifikacyjnej ustawa(§15 BVFG) wyklucza możliwość ponownego badania kandydata do przesiedlenia.
Przygotowanie do sprachstestu
Późni imigranci uważani są za etnicznych Niemców o wysokim stopniu znajomości języka niemieckiego. W praktyce tak nie jest, a poziom znajomości języka przez kandydatów zwykle pozostawia wiele do życzenia. Dlatego najlepiej jest przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej z dużym wyprzedzeniem. Przygotowania do sprachtestu mogą obejmować:
Uczęszczanie na specjalne kursy przygotowawcze. W większych miastach bez problemu można znaleźć kursy niemieckiego dostosowane specjalnie do Sprachtestu. Na tych kursach eksperci dzielą się własnymi metodami, unikalnymi wskazówkami i doświadczeniami, które pozwalają kandydatowi osiągnąć najlepsze wyniki. Specjaliści analizują protokoły, aktualizują bazę pytań i przygotowują aplikantów w jak najkrótszym czasie. Takie kursy zwykle obiecują przygotowanie kandydata do egzaminu od podstaw w 3 miesiące.
Zajęcia z korepetytorem języka niemieckiego. Cały sens przygotowania do Sprachstestu polega na nauce konwersacyjnego, codziennego języka niemieckiego, więc nauczyciel szkolny czy uniwersytecki nie nadaje się do tego celu. Nie jest problemem znalezienie korepetytorów na forach tematycznych, którzy również przygotowują do sprachtestu. Wielu z nich prowadzi zajęcia online, np. przez Skype. Jest to opcja najbardziej odpowiednia dla osób, które potrzebują jak najszybszego przygotowania, ponieważ pozwala korepetytorowi poświęcić kandydatowi maksimum uwagi.
Samokształcenie. Na przykład szukanie odpowiedzi na przykładowe pytania, samodzielne opracowywanie odpowiedzi i konstrukcji wypowiedzi, uczenie się nowych słów, uczenie się z lekcji wideo, modelowanie własnych scenariuszy zachowań. Nie należy polegać na samodzielnej nauce, jeśli nie posiada się przynajmniej podstawowej znajomości języka niemieckiego.
Praktyka językowa. Dialogi z native speakerami, oglądanie niemieckich filmów i seriali, śpiewanie niemieckich piosenek – wszystkie tego typu praktyki wpłyną korzystnie na poziom języka. Mogą to być jednak zajęcia uzupełniające – nie należy zaniedbywać podstawowego szkolenia na kursie lub z korepetytorem.
Warto zdawać sobie sprawę, że przewidzenie pytań i tematów rozmowy z urzędnikiem ambasady jest prawie niemożliwe. I znowu, nie ma na to żadnych standardów (przynajmniej nie są one upublicznione). Jednak dzięki studiowaniu dobrych praktyk udało nam się zidentyfikować 20 najczęstszych pytań, które spóźnialscy zadają na sprachtest.
Co zrobić, jeśli Sprachstest został odrzucony?
Nie rozpaczaj, jeśli nie zdasz Sprachtestera za pierwszym razem. Dotychczasowa zasada, że do testu można było podejść tylko raz, została zniesiona: w 2019 roku i później możesz podejść do Sprachtestera nieograniczoną ilość razy.
Jednak kolejna rozmowa kwalifikacyjna jest możliwa dopiero po upływie sześciu miesięcy od otrzymania poprzednich wyników. Jest to wystarczający czas na pełne przygotowanie.
Jeśli uważasz, że odmowa jest bezprawna, możesz odwołać się w tej sprawie do BVA.
Szanse na sukces są niewielkie, bo w zdecydowanej większości przypadków organ administracyjny wysyła drugą odmowę, ale daje to wnioskodawcy prawo do odwołania się od decyzji organu do niemieckiego Okręgowego Sądu Administracyjnego (Verwaltungsgerichte).
Dokumenty wraz ze skargą muszą trafić do sądu administracyjnego nie później niż miesiąc od drugiej odmowy. W związku z tym nie należy polegać na poczcie: jest mało prawdopodobne, że dotrze ona do sądu na czas.
Wskazane jest skorzystanie z usług pełnomocnika w Niemczech, który nie tylko złoży dokumenty, ale również będzie reprezentował interesy wnioskodawcy w sądzie. W sądzie szanse na pomyślne rozstrzygnięcie są znacznie większe. Jeśli sąd uchyli decyzję BVA, organ będzie zobowiązany do wydania zezwolenia na pobyt stały jako spóźniony imigrant.
Wniosek
Test Spätaussiedler jest więc najważniejszym krokiem w uzyskaniu statusu Spätaussiedlera – to od jego wyników, przy całej pozostałej formalnej korespondencji, zależeć będzie możliwość wyjazdu do Niemiec. Test odbywa się w ambasadzie Niemiec i ma na celu sprawdzenie zdolności kandydata do płynnego porozumiewania się w codziennym języku niemieckim, dlatego zakłada bardzo wysoki poziom znajomości języka.
Osoby, które nie były w stanie ukończyć pełnego szkolenia i które w rezultacie mogły przystąpić do egzaminu ponownie lub odwołać się do BVA i niemieckiego sądu.
